Καλή Χρονιά Χωρίς Λόγια

Αυτοθυσία

Μαθήμα Αυτοθυσίας

Πηγή: BBC News

Ο πολλαπλός εαυτός μας

• Ποτέ δεν αγαπάμε κάποιον. Αγαπάμε απλώς την ιδέα που σχηματίζουμε για κάποιον. Τελικά αυτό που αγαπάμε είναι μια δική μας έννοια και ο εαυτός μας.
• Από την ώρα που γεννιόμαστε ως την ώρα που πεθαίνουμε αλλάζουμε ψυχή αργά, όπως και κορμί. Βρες τρόπο για να γίνεται γρήγορα αυτή η αλλαγή, όπως συμβαίνει με ορισμένες ασθένειες ή αναρρώσεις, όπου το σώμα μας αλλάζει γρήγορα.
• Η ψυχή μου είναι μια κρυμμένη ορχήστρα. Δεν ξέρω ποια όργανα παίζουν και ηχούν, χορδές και άρπες, κύμβαλα και ταμπούρλα, μέσα μου. Με αναγνωρίζω μόνο ως συμφωνία.
• Η πλήξη… Όποιος έχει Θεούς δεν έχει ποτέ πλήξη. Η πλήξη είναι η έλλειψη μιας μυθολογίας. Για όποιον δεν έχει πιστεύω, ακόμη και η αμφιβολία είναι αδύνατη, ακόμη κι ο σκεπτικισμός δεν έχει την δύναμη να δυσπιστεί. Ναι, αυτό είναι η πλήξη: η απώλεια για την ψυχή της ικανότητας της να έχει ψευδαισθήσεις, η έλλειψη, στη σκέψη της ανύπαρκτης κλίμακας απ’ όπου ανεβαίνει στερεή προς την αλήθεια.
• Να ταξιδεύεις; Για να ταξιδεύεις αρκεί να υπάρχεις. Πηγαίνω από μέρα σε μέρα, σαν από σταθμό σε σταθμό, στο τρένο του κορμιού μου, ή του πεπρωμένου μου, σκυμμένος πάνω από δρόμους και πλατείες, πάνω από χειρονομίες και πρόσωπα, πάντα τα ίδια και πάντα διαφορετικά, όπως, τελικά, είναι τα τοπία.
• Όταν κανείς αισθάνεται υπερβολικά, ο Τάγος είναι ο απροσμέτρητος ωκεανός…
• Ελευθερία είναι η δυνατότητα της απομόνωσης. Είσαι ελεύθερος αν μπορείς να απομακρύνεσαι από τους ανθρώπους, χωρίς να σε υποχρεώνει να τους αναζητήσεις μήτε η ανάγκη του χρήματος, μήτε η ανάγκη της αγέλης, ο έρωτας ή η δόξα, ή η περιέργεια, που στη σιωπή και στην μοναξιά δεν βρίσκουν τροφή. Αν σου είναι αδύνατον να ζεις μόνος, γεννήθηκες σκλάβος.
• Η ζωή είναι ένα κουβάρι που κάποιος το έμπλεξε. Έχει νόημα αν το ξετυλίξουμε και απλώσουμε σε όλο του το μήκος ή αν το τυλίξουμε καλά. Αλλά έτσι όπως είναι, είναι ένα πρόβλημα χωρίς πραγματικό κουβάρι, ένα μπέρδεμα γύρω από κανέναν άξονα.

Πηγή:

Το πένθησε σαν μάνα

A mother gorilla clutches the lifeless body of her three-month-old child in an extraordinary, almost human display of emotion.

Πηγή: Εφημερίδα "Independent"


και μια άλλη, παλιότερη, όψη της ίδιας εικόνας

Πηγή: Michelangelo's Pieta

Βρήκα ξανά το θυμό μου, έμαθα να κλαίω

- Σας άλλαξε η φυλακή;

-Υστερα από 3,5 μήνες στις συνθήκες αυτές, ποτέ μα ποτέ δεν θα είμαι ο ίδιος. Από συνωμοσία της τύχης σήμερα είμαι απέναντί σου. Αυτό θα με κάνει να ζω με απόλυτη ειλικρίνεια, γενναιότητα και ηθική, κάθε στιγμή της ζωής μου. Στη φυλακή τεστάρισα όλες τις βιολογικές και ψυχικές αντοχές μου. Δεν άλλαξα μόνο ως άνθρωπος αλλά και ως επαγγελματίας. Το σημαντικότερο είναι ότι ξαναβρήκα το θυμό που είχα χάσει. Παράλληλα, ανακάλυψα κι ευαισθησίες που είχα κρυμμένες. Εμαθα να κλαίω. Αυτό το ξεχασμένο από παιδί συναίσθημα, το ξαναβρήκα στις φυλακές».

« ... Το "οικοδόμημά" μου άντεχε σεισμό 9 Ρίχτερ. Εφαγα, όμως, 10 Ρίχτερ και κατέρρευσα. Τα χτυπήματα με την εξέλιξη της υπόθεσης ήταν περισσότερα από όσα μπορούσα να αντέξω. Τώρα προσπαθώ να τα διαχειριστώ όλα τούτα. Το νέο οικοδόμημα πρέπει να αντέχει 15 Ρίχτερ»


Πηγή: Από την συνέντευξη του Χρ. Νικολουτσόπουλου στην "Ελευθεροτυπία" (27/7/08)

Ο εαυτός και η πραγματικότητα

Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι, σε όσα έγραφα για τον εαυτό μου στα ημερολόγια του 1848 και του 1849, είχαν γλιστρήσει κάποια στοιχεία επινόησης. Δεν είναι εύκολο να αποφύγει κανείς εντελώς τη μετάπλαση της πραγματικότητας, ιδίως όταν είναι τόσο ποιητικά παραγωγικός όσο εγώ. Συμβαίνει αμέσως μόλις πιάσω πένα στο χέρι μου. Παραδόξως, στις κατ' ιδίαν συνομιλίες με τον εαυτό μου, είμαι πολύ πιο συγκεκριμένος και καθαρός σχετικά με το τι είμαι. Ομως, αμέσως μόλις καταγράψω μια διαπίστωση σχετικά με μένα, διαπιστώνω ότι έχει πάρει το χαρακτήρα της κατασκευής.

Πηγή:

(13 Οκtωβρίου 1853)

Ποιός ορίζει τη μοίρα μας;

… Men at some time are masters of their fates:

The fault, dear Brutus, is not in our stars,

But in ourselves, that we are underlings…

… Οι άνθρωποι είναι, κάποιες στιγμές, αφεντικά της μοίρας τους:

Το λάθος, αγαπητέ Βρούτε, δεν βρίσκεται στ' αστέρια μας,

αλλά στους ίδιους μας τους εαυτούς, που παραμένουν υποτελείς και δέσμιοι….

Πηγή : “Julius Caesar” by William Shakespeare. Act 1, Scene 2, vers. 146-148

Η Προσευχή του Αγίου Φραγκίσκου

Seigneur, fais de moi un instrument de ta paix,
Là où est la haine, que je mette l'amour.
Là où est l'offense, que je mette le pardon.
Là où est la discorde, que je mette l'union.
Là où est l'erreur, que je mette la vérité.
Là où est le doute, que je mette la foi.
Là où est le désespoir, que je mette l'espérance.
Là où sont les ténèbres, que je mette la lumière.
Là où est la tristesse, que je mette la joie.

O Seigneur, que je ne cherche pas tant à
être consolé qu'à consoler,
à être compris qu'à comprendre,
à être aimé qu'à aimer.

Car c'est en se donnant qu'on reçoit,
c'est en s'oubliant qu'on se retrouve,
c'est en pardonnant qu'on est pardonné,
c'est en mourant qu'on ressuscite à l'éternelle vie.

Κύριε, κάνε με όργανο της γαλήνης Σου
Να σπείρω
όπου υπάρχει μίσος, την αγάπη
όπου υπάρχει προσβολή, τη συγχώρεση
όπου υπάρχει αταξία, την ενότητα
όπου υπάρχει το λάθος, την αλήθεια
όπου υπάρχει αμφιβολία, την πίστη
όπου υπάρχει απελπισία, την ελπίδα
όπου υπάρχει σκοτάδι, το φως
όπου υπάρχει λύπη, τη χαρά.

Ω Κύριε, να μην αναζητώ
την παρηγοριά, αλλά να παρηγορώ,
ούτε την κατανόηση, αλλά να κατανοώ
μήτε την αγάπη, αλλά ν’ αγαπώ

γιατί δίνοντας κανείς, παίρνει
ξεχνώντας τον εαυτό του, βρίσκει
συγχωρώντας, τον συγχωρούν
και έτσι πεθαίνοντας, ξαναγεννιόμαστε στην Αιώνια Ζωή.



Πηγή: ”Prière de Saint-François d'Assise”

• Η “Προσευχή του Αγίου Φραγκίσκου” αποδίδεται στον Άγιο, ωστόσο πρωτοδημοσιεύθηκε ανώνυμα στο περιοδικό “La Clochette” – “Η καμπανίτσα” - , το 1912.
  
• Μία διασκευή της βρίσκεται στο Κεφ. 11, σελ. 99 του βιβλίου "Twelve Steps and Twelve Traditions", που εκδίδεται από τους Ανώνυμους Αλκοολικούς.
  
• Η μετάφραση είναι της Αντιγόνης Κανελλάκη.

Οι 'Εσχατες Έννοιες της Ύπαρξης: Θάνατος, Μοναξιά, Νόημα της Ζωής, Ελευθερία

… Eventually I grew to believe that I had something to say about an existential approach to therapy and spent years writing a text on the subject – a text with the arresting, dramatic title of Existential Psychotherapy. The term is a vague one and before proceeding farther allow me to offer a fairly uninformative definition of existential psychotherapy.
Existential psychotherapy is a dynamic therapeutic approach which focuses on concerns pertaining to existence.
I warned you the definition would be uninformative. Let me dilate it by clarifying the phrase “dynamic approach.” Dynamic has both a lay and a technical definition…
… I use “dynamic” in its technical sense which retains the idea of force but is rooted in Freud’s model of mental functioning which posits that forces in conflict within the individual generate the individual’s thought, emotion, and behavior. Furthermore – and this is a crucial point – these conflicting forces exist at varying levels of awareness; indeed some are entirely unconscious.
So, existential psychotherapy is a dynamic therapy which, like the various psychoanalytic therapies, assumes the presence of unconscious forces which influence conscious functioning. However, it parts company from the various psychoanalytic ideologies when we ask the next question: what is the nature of the conflicting internal forces?
The existential psychotherapy approach posits that the inner conflict bedeviling us issues not only from our struggle with suppressed instinctual strivings or internalized significant adults or shards of forgotten traumatic memories, but also from our confrontation with the “givens” of existence.
And what are these “givens” of existence? If we permit ourselves to screen out or ‘bracket’ the everyday concerns of life and reflect deeply upon our situation in the world, we inevitably arrive at the deep structures of existence (the “ultimate concerns,” to use theologian Paul Tillich’s salubrious term). Four ultimate concerns, to my view, are highly germane to psychotherapy: death, isolation, meaning in life, and freedom…

…Τελικά άρχισα να πιστεύω ότι κάτι είχα να πω για μια υπαρξιακή προσέγγιση στη θεραπεία και ξόδεψα αρκετά χρόνια γράφοντας ένα κείμενο πάνω σ’ αυτό το θέμα – ένα κείμενο με τον γοητευτικό, δραματικό τίτλο: “Υπαρξιακή Ψυχοθεραπεία”. Ο όρος αυτός, όμως, είναι αόριστος, και πριν προχωρήσω επιτρέψτε μου να δώσω έναν μάλλον ελλιπή ορισμό της υπαρξιακής ψυχοθεραπείας:
"Η Υπαρξιακή Ψυχοθεραπεία είναι μια δυναμική θεραπευτική προσέγγιση που εστιάζει σε ζητήματα που αναφέρονται στην ύπαρξη."
Σας προειδοποίησα ότι ο ορισμός είναι ελλιπής. Ας τον διευρύνω όμως αποσαφηνίζοντας τη φράση “δυναμική προσέγγιση”. Ο όρος δυναμικός έχει μια συνήθη και μια τεχνική σημασία…
… Χρησιμοποιώ τον όρο “δυναμικός” με την τεχνική του σημασία ο οποίος ναι μεν ενσωματώνει την έννοια της δύναμης, έχει τις ρίζες του όμως στο μοντέλο του Freud για την ψυχική λειτουργία, το οποίο έχει ως αρχή ότι δυνάμεις που συγκρούονται μέσα στο άτομο, γενούν τη σκέψη, το συναίσθημα, τη συμπεριφορά. Επιπλέον – και αυτό είναι το ουσιαστικό στοιχείο – αυτές οι αλληλοσυγκρουόμενες δυνάμεις είναι λίγο ή πολύ συνειδητές. Ωστόσο κάποιες από αυτές είναι εντελώς ασύνειδες.
Η υπαρξιακή ψυχοθεραπεία είναι λοιπόν μια δυναμική θεραπεία, που όπως και οι διάφορες ψυχαναλυτικές σχολές, προϋποθέτει την παρουσία ασύνειδων δυνάμεων που επηρεάζουν την συνειδητή μας συμπεριφορά. Διαχωρίζεται όμως από τις διάφορες ψυχαναλυτικές ιδεολογίες όταν τίθεται το επόμενο ερώτημα: ποια είναι η φύση αυτών των αλληλοσυγκρουόμενων εσωτερικών δυνάμεων;
Η υπαρξιακή ψυχοθεραπεία πρεσβεύει ότι η εσωτερική σύγκρουση που μας ταλανίζει δεν προέρχεται μόνον από την σφοδρή πάλη μας με καταπιεσμένες ενστικτώδεις ορμές ή με πρότυπα ενηλίκων που έχουμε εσωτερικεύσει από την παιδική μας ηλικία, ή με κομμάτια τραυματικών και ξεχασμένων αναμνήσεων, αλλά και με την αντιπαράθεση μας με τα “δεδομένα” της ύπαρξης.
Και ποια είναι αυτά τα δεδομένα της ύπαρξης; Αν επιτρέψουμε στον εαυτό μας να εμποδίσει ή να απομονώσει τις καθημερινές έγνοιες της ζωής και ν’ αναλογιστεί βαθύτερα τη θέση του στον κόσμο, τότε θα φθάσουμε με βεβαιότητα στις βαθιές δομές της ύπαρξης (τις “έσχατες έννοιες” για να χρησιμοποιήσουμε τον εποικοδομητικό όρο του θεολόγου Paul Tillich). Τέσσερες έσχατες έννοιες, κατά τη γνώμη μου, είναι σε στενή συνάφεια με την ψυχοθεραπεία: θάνατος, μοναξιά, νόημα της ζωής και ελευθερία…



Πηγή: Irvin D. Yalom. Religion and psychiatry. American Journal of Psychotherapy. 2002;56(3):301-16

Λίγη ζαχαρίτσα ακόμα

Η είδηση από τα πρωτοσέλιδα του ευρωπαϊκού Τύπου έπεσε σαν βόμβα πάνω στο καθημαγμένο πορτοφόλι μου. Δηλαδή τι; Τα χρόνια που στήριζα την καθημερινή μου ισορροπία και καλή διάθεση στα πανάκριβα χαπάκια σεροτονίνης ήμουν απλώς ένα θύμα των φαρμακευτικών εταιρειών; Και τότε πώς θα δικαιολογήσω το εξαιρετικό κέφι μου από την τέταρτη κιόλας εβδομάδα μετά τη λήψη του πρώτου δισκίου; Μήπως στην ιδέα και μόνον ενός παντοδύναμου μαντζουνιού; Αμφιβάλλω, αμφιβάλλω πολύ αφού κατά το παρελθόν κανένα από τα πιο διαδεδομένα γυναικεία placebo δεν μπορούσε να με κάνει ζάφτι. Ίσα ίσα που κάθε φορά που κατάπινα κανένα από δαύτα αισθανόμουν μετά τρισχειρότερα, ένα σκέτο θηλυκό σκουπίδι, το μόνο στο είδος του που δεν μπορούσε να το ρίξει έξω, να ξεχαστεί ας πούμε με ξέφρενο απενοχοποιητικό shopping and fucking και τα παρόμοια.
Να διαβάσει κανείς τη θλίψη του είναι τόσο δύσκολο όσο να διαβάσει τον «Οδυσσέα» του Τζόυς. Το να διαβάσεις τη θλίψη του αλλουνού είναι σα να διαβάζεις ιερογλυφικά. Αν δεν είσαι αιγυπτιολόγος, ούτε να το διανοηθείς. Το αισθητικό μέρος θα σε παγιδεύσει κι έτσι θα νοηματοδοτείς τα εικονίδια κουτουρού. Από αυτής της απόψεως κατανοώ τη στατιστική έρευνα που βγάζει τα αντικαταθλιπτικά εξ ίσου ενεργά όσο μια κουταλιά ζάχαρη.
Φυσικά θα μπορούσα κάλλιστα να το ρίξω στα γλυκά αλλά ήξερα κι από προηγούμενες δοκιμές ότι γρήγορα η κατάθλιψη θα επέστρεφε δριμύτερη. Και χοντρή και λυπημένη, δεν λέει. Χίλιες φορές να με πουν ιδιόρρυθμη, παρά φάλαινα, σκέφτηκα, και από εκεί άρχισε η ουσιαστική θεραπεία μου.

Πηγή: Εφημερίδα "ΤΑ ΝΕΑ". Της Ρούλας Γεωργακοπούλου.

και σε επιστημονική γλώσσα

1. Ιnitial Severity and Antidepressant Benefits: A Meta-Analysis of Data Submitted to the Food and Drug Administration from the Public Library of Science

2. Selective Publication of Antidepressant Trials and Its Influence on Apparent Efficacy from the New England Journal of Medicine

Μια χαρά και δέκα λύπες

- Συμφωνείτε ότι σήμερα κυριαρχεί η υλική πλευρά της ζωής; Αν είναι έτσι, τότε δεν είναι αφύσικο να σκοτωνόμαστε για τον έρωτα;

“ Όχι, όχι περισσότερο απ’ ότι σε άλλες εποχές. Πιστεύω πως οι άνθρωποι είναι τρυφεροί και ονειροπόλοι. Εις πείσμα των καιρών. Απλώς σήμερα αλλάζει μορφή η αποξένωση από τον αυθεντικό εαυτό. Η ίδια, πάντως, αγωνία για περισσότερη χαρά διαποτίζει τον καθένα. Η ίδια δίψα. Αφού η αναλογία παραμένει πάντα η ίδια: ‘Μια χαρά και δέκα λύπες’”

- Την ψάχνουμε, όμως, τη χαρά; Φλερτάρουν οι άνθρωποι σήμερα;

“Όσοι ζουν, κάνουν παιγνίδι. Εφευρίσκουν διαρκώς νέους τρόπους, καινούργια τεχνάσματα. Μυστικά και ψέματα. Οι άλλοι μόνο τρέχουν (και δεν φτάνουν). Γιατί, για να ζήσεις και να «παίξεις» πρέπει να σταματήσεις.

• Από τη συνέντευξη του Ανδρέα Μήτσου, συγγραφέα του βιβλίου «Ο κύριος Επισκοπάκης», στον Απόστολο Διαμαντή. Δημοσιεύτηκε στο περιοδικό ‘E’ της Κυριακάτικης Ελευθεροτυπίας (20/01/08)