Χαρακτήρες, III

Ο γέρος αυτός, που δεν είχε πια πάθη, παρά μονάχα την πολύτιμη πείρα, αποτέλεσμα παθών, και που σ’ αυτόν η διάνοια προορισμένη να μαζεύει τα γεγονότα και να βγάζει απ’ αυτά συμπεράσματα, είχε αντικατασταθεί από μία φιλοσοφική θεώρηση αυτών που συνέβαιναν.
Δεν εφευρίσκει τίποτα, δεν επιχειρεί τίποτα αλλά ακούει τα πάντα και θυμάται τα πάντα, και ξέροντας να τα χρησιμοποιεί στην κατάλληλη στιγμή, δεν εμποδίζει τίποτα ωφέλιμο, δεν επιτρέπει τίποτα το βλαβερό.
Ψαχουλεύει να δει πάνω στην όψη των στρατευμάτων την ασύλληπτη αυτή δύναμη που ονομάζεται θέληση της νίκης, νίκη μελλοντική.
Παραδέχεται ότι υπάρχει κάτι δυνατότερο από τη δική του θέληση: η αναπόφευκτη πορεία των γεγονότων που ξετυλίγονται μπροστά στα μάτια του.
Τα βλέπει, τα παρακολουθεί, και ξέρει να αφαιρεί από τη μέση το άτομο του.

Πηγή: «Πόλεμος και Ειρήνη» του Lev Nikolayevich Tolstoy

P.S. Αναφέρεται στον χαρακτήρα του Ρώσου Αρχιστράτηγου Mikhail Kutuzov. Η μετάφραση είναι του Τάκη Μπάρλα.