Βρήκα ξανά το θυμό μου, έμαθα να κλαίω

- Σας άλλαξε η φυλακή;

-Υστερα από 3,5 μήνες στις συνθήκες αυτές, ποτέ μα ποτέ δεν θα είμαι ο ίδιος. Από συνωμοσία της τύχης σήμερα είμαι απέναντί σου. Αυτό θα με κάνει να ζω με απόλυτη ειλικρίνεια, γενναιότητα και ηθική, κάθε στιγμή της ζωής μου. Στη φυλακή τεστάρισα όλες τις βιολογικές και ψυχικές αντοχές μου. Δεν άλλαξα μόνο ως άνθρωπος αλλά και ως επαγγελματίας. Το σημαντικότερο είναι ότι ξαναβρήκα το θυμό που είχα χάσει. Παράλληλα, ανακάλυψα κι ευαισθησίες που είχα κρυμμένες. Εμαθα να κλαίω. Αυτό το ξεχασμένο από παιδί συναίσθημα, το ξαναβρήκα στις φυλακές».

« ... Το "οικοδόμημά" μου άντεχε σεισμό 9 Ρίχτερ. Εφαγα, όμως, 10 Ρίχτερ και κατέρρευσα. Τα χτυπήματα με την εξέλιξη της υπόθεσης ήταν περισσότερα από όσα μπορούσα να αντέξω. Τώρα προσπαθώ να τα διαχειριστώ όλα τούτα. Το νέο οικοδόμημα πρέπει να αντέχει 15 Ρίχτερ»


Πηγή: Από την συνέντευξη του Χρ. Νικολουτσόπουλου στην "Ελευθεροτυπία" (27/7/08)

Ο εαυτός και η πραγματικότητα

Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι, σε όσα έγραφα για τον εαυτό μου στα ημερολόγια του 1848 και του 1849, είχαν γλιστρήσει κάποια στοιχεία επινόησης. Δεν είναι εύκολο να αποφύγει κανείς εντελώς τη μετάπλαση της πραγματικότητας, ιδίως όταν είναι τόσο ποιητικά παραγωγικός όσο εγώ. Συμβαίνει αμέσως μόλις πιάσω πένα στο χέρι μου. Παραδόξως, στις κατ' ιδίαν συνομιλίες με τον εαυτό μου, είμαι πολύ πιο συγκεκριμένος και καθαρός σχετικά με το τι είμαι. Ομως, αμέσως μόλις καταγράψω μια διαπίστωση σχετικά με μένα, διαπιστώνω ότι έχει πάρει το χαρακτήρα της κατασκευής.

Πηγή:

(13 Οκtωβρίου 1853)