Ανθρωποπάζαρο

Eκατοντάδες χιλιάδες άνθρωποι, από κόπωση, ανία, οικονομική στενότητα, εθισμό, ενδοοικογενειακή δυσφορία ή ό, τι άλλο, καρφώνονται κάθε μέρα μπροστά στο γυαλί, με τη λαθεμένη αίσθηση πως βρίσκονται εκτός του, ενώ στην πραγματικότητα είναι στο εσωτερικό του. Επίσης κάθε μέρα, εκατοντάδες, μπορεί και χιλιάδες, άνθρωποι βρίσκονται μέσα στο γυαλί, σαν υλικό του παρασκευαζόμενου θεάματος. Δεν μιλάω για τους «αναγνωρίσιμους», τους τηλεοπτικούς, καλλιτεχνικούς και πολιτικούς αστέρες και αστερίσκους, που όσο και να χαίρονται τη λάμψη τους, τους τρώει η αγωνία πως είναι (σχεδόν εξ ορισμού) προσωρινή. Μιλάω για τα «αναλώσιμα» του τηλεθεάματος, τους «λοιπούς πολίτες», τα ανθρωπάκια του Θεού «άδοξα πού ’ναι», που με δέλεαρ κάποιο δώρο, ένα «εισιτήριο προς την επιτυχία» ή μισό δευτερόλεπτο εμφάνισης, αλέθονται «για να περάσει ευχάριστα» το θεριό που ακούει στο όνομα «τηλεοπτικό κοινό», και πολύ πιο ευχάριστα οι ούτως ειπείν θηριοερεθιστές, οι τηλεάρχοντες.

Είτε ως παίκτες εμφανίζονται όλοι αυτοί είτε ως κοινό στριμωγμένο σε πλατό, είναι πρόδηλο ότι οφείλουν να συμμορφωθούν προς τους όρους ενός άγραφου συμβολαίου, ο κυριότερος των οποίων είναι και ο απλούστερος: πρέπει να υπομείνουν αδιαμαρτύρητα κάθε είδους εξευτελισμό, τον πνευματικό και ψυχικό προπηλακισμό τους· να μαϊμουδίσουν, να υποκριθούν ότι ουρλιάζουν από χαρά, να παραστήσουν ότι τραγουδούν ή χορεύουν, να προσφέρουν στον αχόρταγο δημόσιο οφθαλμό τα πιο κρυφά τους μυστικά, ενίοτε μάλιστα διογκωμένα για ν’ ακουστούν εντυπωσιακότερα.

Για ένα ιδιόμορφο ανθρωποπάζαρο πρόκειται, για ένα τηλεπάζαρο που τυπικά, μόνο τυπικά, γίνεται με όρους ελευθερίας: φαινομενικά, ουδείς εξαναγκάζει ουδένα να αυτογελοιοποιηθεί ή να δεχτεί αγόγγυστα να τον ειρωνεύονται σκαιότατα οι «τελετάρχες», σίγουροι για την εξουσία τους, σίγουροι δηλαδή ότι κανείς δεν δικαιούται και δεν μπορεί να ξεφύγει από τη δεσποτεία τους και τους στυγνούς της όρους. Να ψέξει κανείς όσους τηλεφωνούν μεσημεριάτικα στις εκπομπές του κουτσομπολιού για να «καταγγείλουν» τη «βλάχα» την πεθερά τους, την «ψηλομύτα» τη νύφη τους ή τον μπατζανάκη τους; Να τους ψέξει. Πρώτα όμως έχει να ψέξει όσους έστησαν αυτούς τους μηχανισμούς όχι απλώς υποδοχής, αλλά εκμαίευσης «παραπόνων» πάσης φύσεως. Να καταγγείλει όσους εμπορεύονται χυδαία τις αδυναμίες ανθρώπων που οι μικρές τους κοινότητες τους προστάτευαν κάποτε ακόμα και με τον τρόπο του πειράγματος. Πάντως, το ότι χρειάζεται ο φόβος του προστίμου για να σεβόμαστε τα στοιχειώδη, δεν μπορεί παρά να σημαίνει ότι χαλάσαμε βαθιά, πολύ βαθιά.

Πηγή: «Αναλώσιμοι του τηλεπάζαρου» του Παντελη Μπουκαλα. Εφημερίδα «H KAΘHMEPINH»