Εξημερωμένος θα πει να κάνεις δεσμούς

C'est alors qu'apparut le renard.

-Bonjour, dit le renard.

-Bonjour, répondit poliment le petit prince, qui se tourna mais ne vit rien.

-Je suis là, dit la voix, sous le pommier.

-Qui es-tu? dit le petit prince. Tu es bien joli…

-Je suis un renard, dit le renard.

-Viens jouer avec moi, lui proposa le petit prince. Je suis tellement triste…

-Je ne puis pas jouer avec toi, dit le renard. Je ne suis pas apprivoisé

-Ah! Pardon, fit le petit prince.

Mais après réflexion, il ajouta :

-Qu'est-ce que signifie "apprivoiser"?

-Tu n'es pas d'ici, dit le renard, que cherches-tu?

-Je cherche les hommes, dit le petit prince.Qu'est-ce que signifie "apprivoiser"?

-Les hommes, dit le renard, ils ont des fusils et ils chassent. C'est bien gênant! Il élèvent aussi des poules. C'est leur seul intérêt. Tu cherches des poules?

-Non, dit le petit prince. Je cherche des amis.Qu'est-ce que signifie "apprivoiser"?

-C'est une chose trop oubliée, dit le renard. Ca signifie "Créer des liens…"

-Créer des liens?

-Bien sûr,dit le renard. Tu n'es encore pour moi qu'un petit garçon tout semblable à cent mille petits garçons. Et je n'ai pas besoin de toi. Et tu n'a pas besoin de moi non plus. Je ne suis pour toi qu'un renard semblable à cent mille renards. Mais, si tu m'apprivoises, nous aurons besoin l'un de l'autre. Tu seras pour moi unique au monde. Je serai pour toi unique au monde…

-Je commence à comprendre, dit le petit prince. Il y a une fleur… je crois qu'elle m'a apprivoisé…

-C'est possible, dit le renard. On voit sur la Terre toutes sortes de choses…

-Oh! ce n'est pas sur la Terre, dit le petit prince. Le renard parut très intrigué :

-Sur une autre planète ?

-Oui.

-Il y a des chasseurs sur cette planète-là ?

-Non.

-Ca, c'est intéressant! Et des poules ?

-Non.

-Rien n'est parfait, soupira le renard.

Mais le renard revint à son idée :

-Ma vie est monotone. Je chasse les poules, les hommes me chassent. Toutes les poules se ressemblent, et tous les hommes se ressemblent. Je m'ennuie donc un peu. Mais si tu m'apprivoises, ma vie sera comme ensoleillée. Je connaîtrai un bruit de pas qui sera différent de tous les autres. Les autres pas me font rentrer sous terre. Le tien m'appelera hors du terrier, comme une musique. Et puis regarde! Tu vois, là-bas, les champs de blé? Je ne mange pas de pain. Le blé pour moi est inutile. Les champs de blé ne me rappellent rien. Et ça, c'est triste! Mais tu a des cheveux couleur d'or. Alors ce sera merveilleux quand tu m'aura apprivoisé! Le blé, qui est doré, me fera souvenir de toi. Et j'aimerai le bruit du vent dans le blé…

Le renard se tut et regarda longtemps le petit prince :

-S'il te plaît… apprivoise-moi! dit-il.

-Je veux bien, répondit le petit prince, mais je n'ai pas beaucoup de temps. J'ai des amis à découvrir et beaucoup de choses à connaître.

-On ne connaît que les choses que l'on apprivoise, dit le renard. Les hommes n'ont plus le temps de rien connaître. Il achètent des choses toutes faites chez les marchands. Mais comme il n'existe point de marchands d'amis, les hommes n'ont plus d'amis. Si tu veux un ami, apprivoise-moi!

-Que faut-il faire? dit le petit prince.

-Il faut être très patient, répondit le renard. Tu t'assoiras d'abord un peu loin de moi, comme ça, dans l'herbe. Je te regarderai du coin de l'oeil et tu ne diras rien. Le langage est source de malentendus. Mais, chaque jour, tu pourras t'asseoir un peu plus près…

Le lendemain revint le petit prince.

Kαι τότε εμφανίστηκε η αλεπού.

-Καλημέρα, είπε η αλεπού.

-Καλημέρα αποκρίθηκε ευγενικά ο μικρός πρίγκιπας, που γύρισε αλλά δεν είδε τίποτα.
-Εδώ είμαι, είπε η φωνή, κάτω απ’ τη μηλιά…

-Τι είσαι εσύ; είπε ο μικρός πρίγκιπας, είσαι πολύ όμορφη…
-Είμαι αλεπού, είπε η αλεπού.
-Έλα να παίξουμε, της πρότεινε ο μικρός πρίγκιπας. Είμαι πολύ λυπημένος…
-Δεν μπορώ να παίξω μαζί σου, είπε η αλεπού. Δεν είμαι εξημερωμένη.
-Α! συγγνώμη, έκανε ο μικρός πρίγκιπας.
Μα έπειτα από σκέψη, πρόσθεσε:
-Τι θα πει εξημερωμένη;
-Δεν είσαι από δω, είπε η αλεπού, ψάχνεις για κάτι;
-Ψάχνω για τους ανθρώπους, είπε ο μικρός πρίγκιπας. Τι θα πει εξημερωμένη;
-Οι άνθρωποι, είπε η αλεπού, έχουν ντουφέκια και κυνηγούν. Φοβερό πράγμα! Τρέφουν όμως και κότες. Είναι το μόνο τους καλό. Ψάχνεις για κότες;
-Όχι, είπε ο μικρός πρίγκιπας. Ψάχνω για φίλους. Τι θα πει εξημερωμένη;
-Είναι κάτι ξεχασμένο είπε η αλεπού. Θα πει να κάνεις δεσμούς…
-Να κάνεις δεσμούς;
-Βεβαίως, είπε η αλεπού. Εσύ δεν είσαι για μένα παρά ένα αγοράκι ίδιο με εκατό χιλιάδες άλλα αγοράκια. Και δεν σε έχω ανάγκη. Ούτε και εσύ με έχεις ανάγκη. Για εσένα δεν είμαι παρά μια αλεπού ίδια με εκατό χιλιάδες άλλες αλεπούδες. Αν όμως με εξημερώσεις, θα έχουμε ανάγκη ο ένας τον άλλο. Θα είσαι για μένα μοναδικός στον κόσμο. Θα είμαι για σένα μοναδική στον κόσμο.
-Αρχίζω να καταλαβαίνω, είπε ο μικρός πρίγκιπας. Υπάρχει κάποιο λουλούδι… νομίζω ότι με έχει εξημερώσει.
-Είναι πιθανό, είπε η αλεπού. Βλέπουμε πάνω στη γη τόσα και τόσα...
-Α! Μα δεν είναι πάνω στη γη ! είπε ο μικρός πρίγκιπας.
Η αλεπού φάνηκε να παραξενεύεται.
-Σε άλλον πλανήτη;
-Ναι.
-Υπάρχουν κυνηγοί στον πλανήτη σου;
-Όχι.
Ενδιαφέρον αυτό! Κότες;
-Ούτε.
-Τίποτα δεν είναι τέλειο, αναστέναξε η αλεπού.
Η αλεπού όμως ξανάπιασε την αρχική της σκέψη.
-Η ζωή μου είναι μονότονη. Κυνηγάω κότες, με κυνηγάνε οι άνθρωποι. Όλες οι κότες μοιάζουν και όλοι οι άνθρωποι μοιάζουν. Βαριέμαι λίγο λοιπόν. Αν όμως με εξημερώσεις, η ζωή μου θα λάμψει. Θα αναγνωρίζω έναν ήχο βημάτων που θα είναι διαφορετικός από όλους τους άλλους. Τα βήματα των άλλων με κάνουν και χώνομαι στη γη. Τα δικά σου θα με φωνάζουν έξω από τη γη, σαν να ‘ναι μουσική. Κι έπειτα δες! Να, κάτω εκεί, βλέπεις εκείνα τα σπαρμένα χωράφια; Εγώ δεν τρώω ψωμί. Το στάρι για μένα είναι άχρηστο. Τα στάχυα στα χωράφια δεν μου θυμίζουν τίποτα. Κι αυτό είναι λυπηρό! Εσύ όμως έχεις χρυσαφένια μαλλιά. Έτσι ,θα είναι υπέροχα όταν με εξημερώσεις! Το χρυσαφένιο στάρι θα μου θυμίζει εσένα. Και θα αγαπώ τη βουή του ανέμου μες στα στάχυα.
Η αλεπού σώπασε και κοίταξε για αρκετή ώρα τον μικρό πρίγκιπα.
-Σε παρακαλώ, εξημέρωσε με! είπε.
-Θα το ‘θελα πολύ, απάντησε ο μικρός πρίγκιπας, αλλά δεν έχω πολύ καιρό. Έχω να ανακαλύψω φίλους και να μάθω πολλά.

-Δε μαθαίνεις παρά τα πράγματα που εξημερώνεις, είπε η αλεπού. Οι άνθρωποι δεν έχουν καιρό να γνωρίσουν τίποτα. Τα παίρνουν όλα έτοιμα από τα μαγαζιά. Αλλά αφού δεν υπάρχουν μαγαζιά που να πουλάνε φίλους, οι άνθρωποι δεν έχουν φίλους. Αν θέλεις ένα φίλο, εξημέρωσε με!
-Τι πρέπει να κάνω; είπε ο μικρός πρίγκιπας;
-Πρέπει να έχεις μεγάλη υπομονή, απάντησε η αλεπού. Θα καθίσεις πρώτα λίγο μακριά μου, έτσι, στο χορτάρι. Θα σε κοιτάζω με την άκρη του ματιού μου και εσύ δεν θα λες τίποτα. Οι λέξεις είναι πηγή παρεξηγήσεων. Αλλά κάθε μέρα θα μπορείς να κάθεσαι λιγάκι πιο κοντά.
Την άλλη μέρα ξανάρθε ο μικρός πρίγκιπας
-Θα ήταν καλύτερα να έρχεσαι πάντα την ίδια ώρα, είπε η αλεπού. Αν έρχεσαι, για παράδειγμα, στις τέσσερις το απόγευμα, από τις τρεις θα αρχίζω να είμαι ευτυχισμένη. Όσο η ώρα θα περνά, τόσο θα νιώθω ευτυχισμένη. Στις τέσσερις πια, θα πηγαινοέρχομαι και θα ανησυχώ. Θα ανακαλύψω την αξία της ευτυχίας! Αλλά αν έρχεσαι όποτε να ‘ ναι, ποτέ δεν θα ξέρω πότε ακριβώς να σου έχω ανοίξει την καρδιά μου. Χρειάζεται τελετουργία.
-Τι θα πει τελετουργία; είπε ο μικρός πρίγκιπας.
-Είναι κι αυτό κάτι ξεχασμένο, είπε η αλεπού.
-Είναι αυτό που κάνει τη μια μέρα να διαφέρει από την άλλη, τη μια ώρα από την άλλη. Οι κυνηγοί μου, για παράδειγμα έχουν κάποια τελετουργία. Χορεύουν κάθε Πέμπτη με τα κορίτσια του χωριού. Έτσι η Πέμπτη είναι υπέροχη μέρα! Πάω καμιά βόλτα μέχρι το αμπέλι. Αν όμως οι κυνηγοί χόρευαν οποτεδήποτε, όλες οι μέρες θα ήταν ίδιες και εγώ δεν θα είχα στιγμή ξεκούρασης.
Έτσι ο μικρός πρίγκιπας εξημέρωσε την αλεπού. Και όταν πλησίασε η ώρα που θα έφευγε..
-Αχ! είπε η αλεπού. Θα κλάψω.
-Εσύ φταις, είπε ο μικρός πρίγκιπας, εγώ δεν ήθελα το κακό σου, εσύ όμως ήθελες να σε εξημερώσω..
-Και βέβαια, είπε η αλεπού.
-Όμως θα κλαις, είπε ο μικρός πρίγκιπας.
-Και βέβαια, είπε η αλεπού.
-Τότε δεν κέρδισες τίποτα!
-Κέρδισα, είπε η αλεπού, αφού υπάρχει το χρώμα του σταριού! Και πρόσθεσε:
-Πήγαινε να ξαναδείς τα τριαντάφυλλα. Θα καταλάβεις ότι το δικό σου είναι μοναδικό στον κόσμο. Όταν ξανάρθεις να μου πεις αντίο θα σου δωρίσω ένα μυστικό.
Ο μικρός πρίγκιπας πήγε να ξαναδεί τα τριαντάφυλλα.
-Δε μοιάζετε καθόλου με το τριαντάφυλλο μου, δεν είστε τίποτα ακόμα, τους είπε. Κανένας δεν σας εξημέρωσε και δεν εξημερώσατε κανένα. Είστε όπως ήταν η αλεπού μου. Μια αλεπού σαν εκατό χιλιάδες άλλες. Έγινε όμως φίλη μου και τώρα είναι μοναδική στον κόσμο.
Και τα τριαντάφυλλα στενοχωρήθηκαν.
-Είστε όμορφα ,μα είστε άδεια, τους είπε ακόμα. Κανένας δεν μπορεί να πεθάνει για χάρη σας. Βέβαια, ένας τυχαίος περαστικός θα νόμιζε ότι το δικό μου σας μοιάζει. Όμως εκείνο, μόνο του, είναι πολύ πιο σημαντικό από ότι είστε όλα μαζί, γιατί εκείνο το πότισα∙ γιατί εκείνο το έβαλα κάτω από τη γυάλα∙ γιατί εκείνο το προστάτεψα από τον αέρα∙ γιατί για χάρη του σκότωσα τις κάμπιες (εκτός από δυο, τρεις που άφησα να γίνουν πεταλούδες)∙ γιατί εκείνο το άκουσα να κλαίει η να παινεύεται η και καμιά φορά να σωπαίνει∙ γιατί είναι το τριαντάφυλλο μου .
Και ξαναπήγε στην αλεπού.
-Γεια σου ,της είπε.
-Γεια σου, είπε η αλεπού. Άκου το μυστικό μου. Είναι πολύ απλό: Μόνο με την καρδιά βλέπεις καλά. Η ουσία δεν φαίνεται με τα μάτια.
-Η ουσία δεν φαίνεται με τα μάτια, επανέλαβε και ο μικρός πρίγκιπας για να το θυμάται.
-Ο χρόνος που αφιέρωσες στο τριαντάφυλλο σου είναι που κάνει το τριαντάφυλλο σου τόσο σημαντικό.
-Ο χρόνος που αφιέρωσα στο τριαντάφυλλο μου… είπε και ο μικρός πρίγκιπας για να το θυμάται.
-Οι άνθρωποι έχουν ξεχάσει αυτή την αλήθεια, είπε η αλεπού. Εσύ όμως δεν πρέπει να την ξεχάσεις. Θα σαι για πάντα υπεύθυνος για εκείνα που έχεις εξημερώσει. Είσαι υπεύθυνος για το τριαντάφυλλο σου..
-Είμαι υπεύθυνος για το τριαντάφυλλο μου .. επανέλαβε ο μικρός πρίγκιπας για να το θυμάται.

Πηγή: «Le Petit prince» de Antoine de Saint Exupéry

• Η μετάφραση είναι της Αντιγόνης Κανελλάκη